Kalın Paslanmaz Çelik Nasıl İşlenir?

10 July 2025

Kalın paslanmaz çelik, 6 mm ve üzeri kalınlıktaki levha, boru veya parçalardır ve bu malzemenin işlenmesi ciddi dikkat, teknik bilgi ve uygun ekipman ister. Dayanıklı yapısı sayesinde ağır sanayi, yapı, petrokimya, enerji gibi sektörlerde tercih edilir; ama bu dayanıklılık aynı zamanda zorlu bir işleme sürecini de beraberinde getirir. İnce paslanmaz çeliği kesip şekillendirmek nispeten kolaydır. Ancak kalın çelikle uğraşırken malzeme direnci yüksek olduğu için, standart atölye makineleri yetmeyebilir ve hatalı işlem malzemeyi ziyan edebilir. Kesim Kalın paslanmaz çelik kesmek için yüksek güçlü sistemlere ihtiyaç vardır. Lazer kesim, ince ve orta kalınlıktaki saclarda tercih edilse de, 6 mm üstünde verimi düşer. Bu noktada en çok tercih edilen yöntem plazma kesimdir. Hızlı çalışır ve kalın çelikte başarılıdır, ancak kenarları biraz pürüzlü olabilir. Eğer hassasiyet gerekiyorsa ve bütçe uygunsa su jeti kesim tercih edilir. Isı vermediği için çelikte deformasyon oluşturmaz. Mekanik kesim yöntemleri de (şerit testere, CNC testereler) daha düz, büyük parçalar için uygundur. Ama bu işlem yavaş ilerler ve özel bıçaklar kullanılmazsa aletler hızla körleşebilir. Delme ve Frezeleme Kalın çelikte delik açmak ya da kanal açmak için yüksek torklu matkaplar ve freze makineleri kullanılır. Sıradan uçlarla değil, özel alaşımlı, karbür uçlu matkaplarla çalışmak gerekir. Kesim sırasında mutlaka soğutma sıvısı kullanılmalı, yoksa matkap ucu yanar ve çelik sertleşip delik delinemez hale gelir. Delikler genellikle kademeli olarak açılır; önce küçük uçlarla başlanır, sonra istenen çapa ulaşılır. Frezeleme işlemlerinde de talaş kaldırma yavaş ve kontrollü yapılmalıdır. Aksi takdirde çelik malzeme ani yükle çatlayabilir. Bükme ve Şekillendirme Kalın çelik bükmek istiyorsan sıradan pres makineleriyle bu işi yapamazsın. Genellikle yüksek tonajlı hidrolik abkant presler gerekir. Ayrıca kalın paslanmaz çelik çoğu zaman soğuk büküme uygun değildir. Yani çeliği bükmeden önce ısıtmak gerekebilir. Bu "sıcak büküm" yöntemiyle yapılır. Büküm sonrasında iç yapıda gerilim oluşabilir, bu yüzden profesyonel işlemlerden sonra "gerilim giderme tavlaması" denilen bir ısıl işlem yapılması tavsiye edilir. Bu, ileride çatlak oluşumunu engeller. Kaynak Kalın paslanmaz çelikte kaynak işlemi özel bilgi gerektirir. Malzeme ne kadar kalınsa, ısıyı o kadar iyi emdiği için tek geçişte kaynak tutmaz. Bu yüzden çok katmanlı kaynak uygulanır. TIG veya MIG kaynak teknikleri en uygun olanlardır. Kaynaktan önce çeliğin biraz ısıtılması önerilir. Ayrıca kaynak sonrası çeliğin yüzeyinde oksitlenme ve renk değişimi olabilir. Bu nedenle pasivasyon işlemiyle yüzey temizlenmeli ve korozyona karşı tekrar korunmalıdır. Yüzey Temizliği ve Koruma Kalın paslanmaz çelik kesildikten, kaynaklandıktan veya büküldükten sonra yüzeyde çapak, oksit tabakası, renk değişimi veya deformasyon oluşabilir. Bunları temizlemek için taşlama, zımparalama ve kimyasal temizleyiciler kullanılır. Eğer çelik görünür bir yerde kullanılacaksa, mutlaka yüzey işlemi yapılmalı, hatta istenirse polisajla parlatılmalıdır. Sonuç Kalın paslanmaz çelik, sıradan sac gibi kolayca işlenemez. Her adımda daha fazla güç, dikkat ve doğru ekipman gerekir. Yanlış uçla kesersen kırılır, soğutmasız delersen yanar, düşük tonajlı presle bükmeye kalkarsan çatlar. Ama doğru şekilde işlendiğinde, ömürlük dayanıklılık sağlar. Ağır sanayi, enerji, petrokimya, savunma sanayi gibi alanlarda bu çeliklerle çalışmak, yüksek mühendislik kalitesi gerektirir. Bu yüzden ustalıkla, titizlikle, bilimle yaklaşmak şarttır.